Kopczyki z kamieni w portugalskich górach, czyli kilka słów o mariolas
Małe stosy kamieni często i gęsto ustawiane w Serra da Estrela, Gerês i innych górach pełnią bardzo ważną funkcję. Nie są ładnymi dekoracjami ustawianymi na szlaku (choć trzeba przyznać, że mają swój urok), ale przede wszystkim wskazówkami co do jego poprawności. Kopczyki z kamieni szczególnie przydatne są podczas mglistych lub deszczowych dni, kiedy bardzo łatwo zgubić trasę.
Kamienie ułożone jeden na drugim w górach, zwłaszcza jeśli jest ich całkiem sporo, wyglądają tajemniczo i zachęcają do robienia zdjęć. Możemy je spotkać w różnych państwach, także w Portugalii. Tu, w krainie odkrywców, nazywane są mariolas.
Przybierają różnorodne formy: czasami są to małe kopczyki złożone zaledwie z 3-4 kamieni, kiedy indziej możemy natknąć się na wysokie kopce mające naprawdę imponującą wysokość. Niektóre stosy kamieni przyjmują nawet formę zadaszenia czy groty, w której można się ukryć w razie nagłego deszczu czy porywistego wiatru.
Gdy na szlaku ujrzymy takie prymitywne konstrukcje, przede wszystkim warto pamiętać, że nie zostały ustawione tam bez powodu (a przynajmniej nie powinny).
Dawne znaczenie mariolas
W przeszłości mariolas przede wszystkim wskazywały szlak osobom z okolicznych miejscowości, które wypasały owce i bydło w trudnych warunkach górskich. Mgły, deszcze czy rozstaje dróg mogły skutecznie zmylić gospodarzy i zwieść ich z głównej ścieżki.
Kopczyki z kamieni były łatwą i skuteczną formą do wskazania właściwego szlaku, a tym samym zapewniania bezpieczeństwa.
Dziś w górskich regionach Portugalii, nadal możemy spotkać zwierzęta wypasane w wyższych partiach gór, głównie bydło. Krowy z wielkimi rogami chodzące samopas po wąskich drogach i ścieżkach wcale nie są tak rzadkim widokiem.
I choć obecnie oznaczenia w postaci mariolas nieco straciły na swoim pierwotnym znaczeniu (za sprawą mechanizacji rolnictwa, rozwoju turystyki itp.), to wciąż wskazują drogę – głównie łazikom górskim szukającym odpoczynku podczas wędrówki wśród natury.
Obecna rola kopczyków z kamieni
Wiele szlaków górskich w Portugalii ma odpowiednie oznaczenia umieszczane na głazach lub drzewach (tabliczki znane z polskich realiów są tu prawdziwą rzadkością).
Nie wszystkie ścieżki są jednak oczywiste – w praktyce wcale nie tak łatwo o stuprocentową pewność co do obranego szlaku. Stosy kamieni stanowią świetne uzupełnienie do wskazania właściwej drogi, a czasami bywają nawet jedyną jej wytyczną!
Kopczyki z kamieni ustawiane są więc w pewnych odległościach, w strategicznych miejscach i stanowią doskonałe źródło odniesienia. Szczególnie przydatne są w gęstej mgle, a zimą – podczas oszronienia lub ośnieżenia głazów i drzew (tak, w Portugalii także można znaleźć śnieg!).
Przeczytaj nieco więcej o poszukiwaniu portugalskiego śniegu tutaj: Pitões das Júnias – zwiedzanie wioski i trekking w śniegu >>>
Stosy kamieni są więc widoczne zawsze i wszędzie, podczas gdy oficjalne oznaczenia PR, GR lub PL mogą zostać niezauważone (np. poprzez zarośnięcie mchem) lub zniszczone (np. w trakcie pożaru lasu).
Przy okazji warto wyjaśnić, czym są tajemnicze akronimy:
- PR (port. Pequena Rota) – szlak pieszy (krótkodystansowy), zazwyczaj poniżej 30 km, oznaczony czerwonym i żółtym kolorem;
- GR (port. Grande Rota) – szlak długodystansowy, zazwyczaj powyżej 30 km, oznaczony czerwonym i białym kolorem (jak flaga Polski);
- PL (port. Percursos Locais) – szlak lokalny (krótkodystansowy), dotyczy tras biegnących w połowie lub całkowicie na terenach miejskich, oznaczony zielonym i białym kolorem.
Kopczyki z kamieni znalezione na szlaku są więc nie tylko ładnym „znaleziskiem”, ale przede wszystkim przydatną i niezwykle pomocną wskazówką podczas górskich marszów. Warto o tym pamiętać i nie układać własnych stosów z kamieni w miejscach przypadkowych, a przez to mylących innych spacerowiczów.
Apele o niebudowanie nic nieznaczących stosów kamieni na szlakach górskich pojawiają się co jakiś czas w mediach społecznościowych dotyczących górskich wycieczek w Portugalii. Taka prośba widnieje także na oficjalnej stronie Parku Narodowego Peneda-Gerês (port. Parque Nacional da Peneda-Gerês).
Warto o tym pamiętać, gdy na szlaku napotkamy kopczyk z kamieni. Zanim ułożymy kolejny, zastanówmy się, czy rzeczywiście ma to sens oraz czy swoim działaniem nie zaszkodzimy innym wędrowcom oraz gospodarzom wypasającym bydło w górach.
Przeczytaj także te wpisy
Lasy portugalskie — to warto wiedzieć
Miasta Portugalii: Braga się modli, Coimbra studiuje, Lizbona się bawi, a Porto pracuje
