Viana do Castelo - zwiedzamy północną Portugalię

Północna Portugalia to przede wszystkim połacie zieleni wiecznie zielonych eukaliptusów, winnice, kamienne mury, (wietrzne) plaże, folklor oraz wpływy celtyckie i rzymskie. Esencją północy są także tutejsze wsie i miasta, które odzwierciedlają dzieje mieszkańców i ich postrzeganie świata.

Jeśli interesują nas północne zakątki Portugalii, warto udać się między innymi do miast położonych w regionie Alto Minho, w tym między innymi do Viana do Castelo.

Spis Treści

Kto się zakocha w Viana do Castelo, ten tu zamieszka

Opowieść o Viana do Castelo zacznę od słynnego powiedzenia: „Quem gosta vem, quem ama fica”, które dosłownie oznacza: „Kto lubi – odwiedza, kto kocha – zostaje”.

Rzeka Lima wpadająca do Atlantyku, plaże na wyciągnięcie ręki, bliskość gór i natury oraz bogaty folklor – to wszystko znajdziemy w Viana. Nie dziwi więc, że w naprawdę można się zakochać w okolicy i zapragnąć, by zamieszkać tu na stałe.

„Vi Ana do castelo!” - legenda miasta

A skąd właśnie taka, a nie inna nazwa miejscowości? Na dzień dobry czeka na nas legenda (jedna z naprawdę wielu!). Podobno na terenie obecnego miasta dawniej istniał zamek z kamienia, który zamieszkiwała księżniczka o imieniu Ana.

Jak nietrudno się domyślić, dziewczyna była piękna. Legenda głosi, że miała długie blond włosy zaplecione w warkocze i jasne oczy. Swoją drogą…. Sądząc po urodzie, wydaje mi się, że na bank była to jakaś Słowianka, może Polka?

W każdym razie księżniczka była bardzo nieśmiała, do tego stopnia, że praktycznie nie opuszczała zamku. Życie na zewnątrz podglądała z okien swojej wieży. Pewnego dnia zakochał się w niej młodzieniec, który mieszkał po drugiej stronie rzeki Lima i czasem przechodził nieopodal zamku.

Za każdym razem, gdy chłopak widział „swoją” księżniczkę, wracając do domu, powtarzał wszystkim: „Widziałem Anę z zamku! Widziałem Anę z zamku!”. Po portugalsku brzmi to: „Vi Ana do castelo! Vi Ana do castelo!”

Viana do Castelo – co zwiedzać?

Ciekawe miejsca, które warto zobaczyć w Viana to przede wszystkim ulice starego miasta, część nabrzeżną oraz panoramę Santa Luzia.

Stare miasto i jego zakamarki

Najważniejsze miejsca w skrócie:

główny plac Praça Da República z fontanną Chafariz da Praça da Republica;
Museu do Traje de Viana do Castelo – Muzeum Strojów;
kościoły i kaplice, m.in. Sé Catedral de Viana do Castelo;
dworzec kolejowy – Estação de Comboios;
główna aleja miasta – Av. dos Combatentes da Grande Guerra i ulica R. Manuel Espregueira, które obfitują w restauracje, kawiarnie i lokalne sklepiki.

Spacerując ulicami Viana do Castelo prędzej czy później natkniemy się na kościoły, których w północnej Portugalii nie brakuje. Igreja Matriz de Viana do Castelo / Sé Catedral de Viana do Castelo to reprezentacyjny kościół (katedra) w centrum miasta.

Nieopodal znajduje się plac Praça Da República z fontanną Chafariz da Praça da Republica. A stąd o krok do Museu do Traje de Viana do Castelo, czyli Muzeum Strojów, gdzie zapoznamy się lepiej z regionalnym folklorem.

Niedaleko muzeum zlokalizowany jest słynny lokal Manuel Natário serwujący lokalne specjały – pączki z Viana do Castelo (nieco więcej na ten temat przeczytasz w dalszej części wpisu, poniżej).

Idąc do góry wzdłuż głównej alei (Av. dos Combatentes da Grande Guerra) warto zerknąć na dworzec kolejowy z XIX wieku – Estação de Comboios.

Koniecznie przespacerujmy się całą ulicą R. Manuel Espregueira (która przedzielona jest na dwie części wspomnianą wyżej aleją). Jest tu wiele małych sklepików, kawiarni i restauracji.

Bolas de Berlim z Viana do Castelo, czyli lokalne pączki

Jeśli chodzi o kulinarne wypieki, w Viana najsłynniejsze są portugalskie pączki, czyli Bolas de Berlim (dosłownie: Kulki z Berlina). Można spotkać je w całym kraju, jednak te z Viana są znane i napawają dumą mieszkańców.

Jak wyglądają portugalskie pączki? Różnią się nieco od polskich: zamiast różanego nadzienia, jest żółte, jajeczne (a jakże!). Sposób nadziewania polega na przekrojeniu pączka na pół i nałożenia obficie do środka nadzienia, a z zewnątrz posypane solidnie cukrem (niekoniecznie pudrem).

Dlaczego są to Kulki z Berlina? Historia związana jest bezpośrednio z rodzinami żydowskimi z Niemiec szukającymi schronienia w Portugalii podczas II wojny światowej. Podstawowy przepis na pączki Berliner Pfannkuchen został przywieziony na ziemie portugalskie, a potem prawdopodobnie lekko zmodyfikowany pod tutejsze realia kulinarne. Żółtka jaj są w Portugalii podstawą niemal każdego nadzienia słodkich wypieków, więc na próżno szukać tu marmolady i dżemu.

I choć portugalskie pączki znajdziemy bez problemu w całym kraju, to właśnie te z Viana do Castelo są słodką wizytówką miasta.

Słynne pączki od Natário – gdzie zjeść?

Gdzie pójść na pączka w Viana? Do Natário! To właśnie tu serwowane są te tradycyjne, najwłaściwsze Bolas de Berlim, gdzie przed lokalem niemal zawsze ustawia się kolejka osób spragnionych słodkich pączków.

Uwaga! Są dwa lokale z Natário w nazwie! Oba zlokalizowane są zaledwie 170 m od siebie i należą do tej samej rodziny, ale… Warto wiedzieć, do którego pójść i po co.

Do Manuela – Manuel Natário (ulica R. Manuel Espregueira) – chodzimy na pączki i na Empada de pato (czyli paszteciki z kaczką). Jest to mały lokal, bez kawiarnianego ogródka, który bardzo łatwo rozpoznamy po kolejce ustawiającej się na zewnątrz budynku. Tutaj pączka weźmiemy na wynos.

Z kolei do Zé – Zé Natário – Bolas de Berlim (aleja Av. dos Combatentes da Grande Guerra) warto wstąpić na Bolo de massa folhada (słodki wypiek na bazie ciasta francuskiego), ewentualnie na pączka, którego można zjeść na miejscu z kawą. Rodowici mieszkańcy Viana twierdzą, że te najprawdziwsze pączki są od Manuela – warto o tym pamiętać.

Idealne rozwiązanie? Będąc w Viana, można odwiedzić dwa lokale i wyrobić sobie zdanie, czy rzeczywiście jedne pączki są prawilniejsze od drugich. Do Zé można wstąpić do kawiarnianego ogródka na kawę i pączka, aby odpocząć po zwiedzaniu, a u Manuela zakupić pączki na wynos. A potem porównać obie opcje.

Spacer wzdłuż rzeki Lima

Po zwiedzaniu uliczek starego miasta, czas na część nabrzeżną Viana do Castelo. Znajdziemy tu przede wszystkim:

port – Marina de Viana;
parki miejskie – Jardim da Marina i Parque de Viana do Castelo;
widok na most Eiffla – Ponte Eiffel (tak, zaprojektowany przez Eiffla, tego „od paryskiej wieży”);
kawiarnie i restauracje zlokalizowane tuż nad rzeką;
statek Navio-Hospital Gil Eannes dawniej pełniący funkcję szpitala na oceanie jako sanitarne wsparcie dla połowów dorsza na wodach Grenlandii i Nowej Fundlandii, obecnie pełni funkcję muzeum;
Doca Pesca – Lota de Viana do Castelo – targ rybny;
Forte de Santiago da Barra (zwany też Castelo de Santiago da Barra) – fortyfikacje pełniące funkcje obronne dawnej wioski Viana da Foz (która na przestrzeni wieków rozrosła się miasta, jakie znamy dzisiaj).

Inne atrakcje Viana do Castelo i okolicy

Panorama miasta w Santa Luzia

Bezapelacyjnie jest to obowiązkowy punkt wycieczki: Santa Luzia.

Basílica de Santa Luzia (czyli Bazylika Santa Luzia zwana także Santuário Diocesano do Sagrado Coração de Jesus, czyli Sanktuarium Najświętszego Serca Jezusowego) położona na szczycie góry Monte de Santa Luzia. Jej budowę rozpoczęto w 1903 roku, a inspiracją do powstania budowli była paryska Basílica de Sacré Cœur.

To najważniejszy punkt widokowy w Viana. Rozprzestrzenia się stąd piękna panorama na całe miasto, okoliczne miejscowości oraz rzekę Lima wpadającą do oceanu.

Można się tu dostać autem, na piechotę lub kolejką linową, nazywaną zamiennie windą (port. Funicular de Santa Luzia / Elevador de Santa Luzia).

Ciekawostka: winda pokonuje trasę o długości 650 metrów i jest tym samym najdłuższą ze wszystkich w kraju. Dla porównania słynne lizbońskie windy Bica oraz Glória pokonują kolejno 283 m i 275 m (według innych źródeł kolejno 245 m i 265 m), kolejka w Bradze na Bom Jesus – 274 m, a winda w Nazaré – 318 m.

Plaża Cabedelo

Bardzo przyjemna plaża Praia do Cabedelo położona jest w miejscowości Darque, po drugiej stronie mostu. To popularna i lubiana plaża, która znajduje się blisko miasta i jest otoczona zielonymi terenami. Świetne miejsce na odpoczynek i relaks.

Można też udać się na plażę Praia do Coral, jednak uważam, że ta jest zdecydowanie bardziej wietrzna i mniej urocza.

Opuszczony klasztor Zakonu Braci Mniejszych

Jeśli lubisz opuszczone miejsca, Convento de São Francisco do Monte może okazać się ciekawym miejscem do zweryfikowania w okolicy Viana.

Dawny zakon franciszkanów położony w lesie, obecnie jest w stanie ruiny. Stoi zapomniany przez otaczający go świat. Został opuszczony w 1625 roku, kiedy jego bracia zostali przeniesieni bliżej miasta, następnie zakon całkowicie wygasł na terenie kraju.

Dziś dawny klasztor znany jest lokalnym mieszkańcom nie tylko jako ruina w lesie, ale także… miejsce do praktykowania innych wierzeń. Podobno w nocy odprawiane są tam czasem tajemnicze rytuały związane ściśle z religiami afro-brazylijskimi, które w Portugalii znane są jako makumby.

Jeśli chcesz dowiedzieć się nieco więcej o tajemniczych ołtarzykach, przeczytaj wpis: Makumba – czarna magia w Portugalii? >>>

Serce z Viana do Castelo

Będąc w Viana, nie sposób pominąć jeszcze jednego tematu: filigranowego serca – symbolu regionu Minho. Mowa o Coração de Viana (wym. kurasał de viana).

To zawieszka w kształcie serca, najczęściej złota (rzadziej srebrna) wykonana metodą filigranu. Ażurowe zdobienia z cienkich drucików wypełniają wnętrze serca, tworząc niezwykle piękną biżuterię. Wizyta u lokalnego jubilera w celu zakupienia coração minhoto – serca z regionu Minho – to naprawdę dobry pomysł na piękną i oryginalną pamiątkę z Portugalii.

Co ciekawe, Coração de Viana jest tak powszechnym symbolem na północy Portugalii, że występuje nie tylko jako główny motyw biżuterii. Ten wzór podbił serca mieszkańców całego kraju. Zdobienia charakterystyczne dla regionu Minho znajdziemy m.in. na kogutach z Barcelos, lokalnej ceramice, chustach, obrusach i ściereczkach.

Obecnie coração minhoto jest symbolem miłości – nic dziwnego, właśnie z tym uczuciem najczęściej kojarzy się nam serce.

Warto wiedzieć, że początkowo pierwotnym znaczeniem Serca z Viana był kult Najświętszego Serca Jezusa. Wszak Portugalczycy z północy są bardzo religijni, co odzwierciedla liczba kościołów, kaplic, bazylik i klasztorów na tutejszych ziemiach.

Przeczytaj także:

Viana do Castelo: kto lubi – odwiedza, kto kocha – zostaje