Sortelha – historyczna wioska z kamienia
Kamienna miejscowość położona między górami Serra da Estrela a Serra da Malcata to Sortelha – żywy skansen. Przybyszów wita domami z granitu, średniowieczną atmosferą i legendą o niespełnionej miłości.
Zaraz obok Belmonte czy Monsanto, Sortelha to kolejna Historyczna Wioska Portugalii (port. Aldeias Históricas de Portugal). Jest jedną z 12 miejscowości zaliczanych do tego grona.
O ile leżące zaledwie 23 km stąd miasteczko Belmonte (które także warto odwiedzić, choćby ze względu na niezwykłą historię, która przeplata dzieje Portugalczyków i Żydów) wydaje się nieco bardziej turystyczne, o tyle w Sortelha odnajdziemy spokój. To typowa wioska, w której jedynie kamienne domy przypominają, że kiedyś tętniło tu życie.
Tajemnicze wazy i kamienie przy drodze do Sortelha
Zanim jednak wybierzemy się w podróż do kamiennej wioski, zatrzymajmy się na chwilę przy Exposição Mosaicos. Atrakcja znajduje się przy krętej drodze R. Dr. Vitor M.L. Pereira Neves – a to prawdopodobnie jedyny możliwy dojazd do wioski, kierując się z zachodu – od Belmonte lub Covilhã.
Przemierzając tę trasę, nie sposób nie zauważyć kamiennych, ozdobionych kamyczkami waz otoczonych mnóstwem poukładanych na sobie kamieni.
Określane są jako Mityczne Wazy, czyli Vasos Míticos – i takie naprawdę są. Na ich temat nie ma absolutnie żadnych informacji. Kto je zbudował i w jakim celu? Dlaczego wokół nich ustawiono mnóstwo kopczyków z kamieni? Może kiedyś się dowiem… Na ten moment zostawiamy je owiane tajemnicą i… udajemy się prosto do wioski.
Sortelha – „Pierścień z kamienia”
Miasteczko jest niewielkie, położone w odległości zaledwie 24 km od Covilhã oraz 30 km od Guarda. Stanowi doskonały pomysł na wycieczkę, jeśli akurat przebywamy w rejonie gór Serra da Estrela bądź Serra da Malcata.
Podobnie zresztą jak pozostałe 11 wiosek, które zaliczane są do tzw. trasy Aldeias Históricas de Portugal, czyli Historycznych Wiosek Portugalii. Zdecydowanie warto je odwiedzić, jeżeli mamy trochę więcej wolnego czasu i akurat jesteśmy w tym regionie.
Natomiast sama miejscowość uważana jest za jedną z najstarszych i najpiękniejszych starodawnych wiosek portugalskich o świetnie zachowanym planie urbanistycznym.
Brukowane ulice i alejki tworzą obronny pierścień, do którego wnętrza – do kamiennych domostw – prowadzą jedynie bramy wejściowe wioski. Wystający ponad pozostałe zabudowania zamek dodatkowo chronił miejscowych przed ewentualnymi niebezpieczeństwami. Z racji swojej zabudowy i położenia Sortelha nazywana jest „Pierścieniem z kamienia”.
Bez wątpienia zasługuje na to miano, tym bardziej że miejscowość otoczona jest zewsząd surowym krajobrazem regionu Beira.
Co zobaczyć w Sortelha?
Średniowieczna atmosfera wioski udziela się przybywającym i sprawia, że pośpiech nie jest tu wskazany. Spacerując tu i tam, możemy rozkoszować się tym żywym skansenem, po którym przechadzają się jedynie nieliczni turyści. Swoją obecność wykazują też koty, leniwie czyszczące łapki na jednym z wielu kamiennych murów.
Podczas spaceru zwróćmy szczególną uwagę m.in. na:
- średniowieczny zamek, wieża Torre Sineira i mury obronne;
- XVI-wieczny pręgierz wykonany w stylu manuelińskim – na placu głównym;
- bramy wejściowe – pierwszą przekraczamy naturalnie, wchodząc do wioski, a na drugim końcu czekają na nas kolejne bramy z widokiem na tutejszy krajobraz;
- dzwonnicę (nie jest niczym odgrodzona, ale dzwonienie podobno jest zabronione – używana jest tylko w przypadku pożarów, aby zaalarmować okoliczne wioski o niebezpieczeństwie);
- niewielki ogródek z wypisaną na kamieniu nazwą Jardim do Anel;
- za murami znajdują się:
słynne kamienie: Cabeça da Velha(czyli Głowa Starej Kobiety – przy odrobinie wyobraźni w formacji skalnej ujrzymy głowę staruszki) i Pedras do Beijo Eterno (czyli Kamienie Wiecznego Pocałunku, o których krąży legenda miłosna) oraz kościół i szpital – Igreja e Hospital da Misericórdia.
PIESKIE WSKAZÓWKI:
W wiosce nie ma ruchu samochodowego (poza nielicznymi autami miejscowych, które można policzyć na palcu jednej ręki), dlatego czworonoga spokojnie można puścić tu luzem, bez smyczy. Oczywiście o ile jest grzeczny i nie przeszkadza innym zwiedzającym. Uwaga tylko na koty (mogą wylegiwać się w cienistych zakątkach wioski) oraz mury zamkowe tuż przy zamku (w jednym miejscu, po wejściu na mury obronne jest przepaść).
Warto także zabrać wodę i miseczkę dla czworonoga, bo bywa naprawdę gorąco. W wiosce istnieje też kilka barów i bodajże dwa publiczne źródła wody.
Co mają ze sobą wspólnego zakazana miłość i kamienie?
Z Kamieniami Wiecznego Pocałunku, czyli Pedras do Beijo Eterno, wiąże się pewna legenda. Mówi o miłości, jaka zrodziła się między córką burmistrza Sortelha a mauretańskim księciem.
Co ważne, działo się to za czasów, kiedy Portugalczycy walczyli z Maurami o region Beira. Jak się można domyśleć, dwoje zakochanych ludzi z obozów wroga to nie najlepszy materiał na szczęśliwe zakończenie ich zauroczenia.
Młodzi potajemnie wymieniali między sobą liściki i prezenty, aż pewnego dnia postanowili się spotkać. Matka dziewczyny przeczuwała schadzkę i postanowiła pójść za nią w dniu spotkania. A na nieszczęście zakochanych, znała także czary…
Gdy doszło do pocałunku między młodymi, matka dziewczyny przeklęła ich i zamieniła w kamień. W ten sposób powstały Kamienie Wiecznego Pocałunku, stykające się ze sobą formacje skalne.
Średniowieczny festiwal w kamiennej wiosce
Jednym z wydarzeń, które ożywia granitowe mury i surowy krajobraz wioski jest średniowieczny festiwal – Muralhas com História (dosłownie: Mury z historią). Przyciąga tłumy i uważany jest za jeden z najpiękniejszych średniowiecznych jarmarków w Portugalii (port. feira medieval).
Przeczytaj także:
- Monsanto – kamienna wioska w Portugalii >>>
- Belmonte – historyczne miasteczko na pograniczu kultur >>>
- Covilhã – miasto u podnóża gór Serra da Estrela >>>
- Covão dos Conchos – intrygujący lejek w jeziorze w górach Serra da Estrela >>>
- Foz d’Égua w środkowej Portugalii – malownicze mosty, kamienne domy i górskie krajobrazy >>>
1 Komentarz
Kaldekor
Z pewnością miejscowość ta oferuje swoistą podróż w czasie dzięki zachowanym kamieniom i średniowiecznemu układowi urbanistycznemu. Zwrócić warto uwagę na unikalny charakter wnętrz domów. O ile kamienne elewacje i bruki idealnie oddają historię miejsca, to aranżacja wnętrz też może być ciekawym świadectwem mieszanki tradycji i współczesności. W innych historycznych miasteczkach, takich jak Sortelha, często można spotkać nowoczesne elementy we wnętrzach, które ciekawie kontrastują z surowością kamienia. Takie połączenie nie tylko jest estetycznie przyjemne, ale również funkcjonalne, wprowadzając do tych starych przestrzeni trochę współczesnego komfortu. Oczywiście, nie można pominąć również tradycyjnych elementów wykończenia, które od lat są używane w portugalskich domach, jak ceramiczne płytki azulejos z wizerunkami świętych osób czy też meble wykonane z lokalnych gatunków drewna. Warto też podkreślić, że niezależnie od stylu wnętrza, główną rolę odgrywa tu kamień – obecny nie tylko na elewacjach, ale często również w elementach wnętrza jak kominki czy ozdobne ściany. Stanowi on doskonałe tło dla różnorodnych stylów aranżacyjnych, od nowoczesnych po tradycyjne, i to właśnie ta wszechobecność kamienia sprawia, że Sortelha zachowuje swój unikalny charakter.